Trong thời xã hội ngày càng phát triển theo xu hướng toàn cầu hóa, cơ hội việc làm trong mọi ngành nghề cũng được mở rộng hơn. Hầu hết các lĩnh vực như thương mại, giáo dục cho đến văn hóa… hiện nay đều cần quá trình dịch thuật, chuyển đổi ngôn ngữ. Bài viết dưới đây sẽ giải đáp cho bạn đọc câu hỏi dịch thuật là gì? Tất cả những thông tin chi tiết về nghề dịch thuật xem rằng liệu bạn có phù hợp với ngành nghề này hay không?
Dịch thuật là gì?
“Dịch thuật là quá trình chuyển một đoạn văn/văn bản từ ngôn ngữ gốc sang một ngôn ngữ khác mà không thay đổi ý nghĩa ban đầu”
Sản phẩm được dịch gọi là bản dịch.
Ngành dịch thuật là gì?
Từ lâu dịch thuật đã được coi là nghề nghiệp của hầu hết những người học ngoại ngữ. Có hai loại ngành dịch thuật là: dịch viết (biên dịch) và dịch nói (phiên dịch).
- Dịch viết (biên dịch) là hình thức dịch các tài liệu như hợp đồng, hồ sơ, thư giới thiệu, quy định, câu chuyện, đề tài nghiên cứu…
- Dịch nói (phiên dịch) là hình thức dịch song song hoặc dịch đuổi trong thời gian diễn ra bài phát biểu, cuộc họp, hội nghị…
Mặc dù hình thức dịch thuật là khác nhau, nhưng bản chất của dịch thuật và phiên dịch là tương tự nhau. Tức là người học chuyên ngành biên dịch thuật sẽ được đào tạo song song cả biên và phiên dịch.
Người dịch thuật là gì?
Người dịch thuật là nói chung cho người làm việc trong lĩnh vực dịch. Phiên dịch viên là người dịch văn bản và phiên dịch viên là người dịch ngôn ngữ nói. Mỗi hình thức dịch thuật phục vụ một mục đích khác nhau. Nhưng điều đặc biệt là biên dịch viên cũng có thể làm phiên dịch viên và ngược lại.
Quy tắc dịch thuật
Để việc dịch thuật diễn ra suôn sẻ và chuyên nghiệp, người dịch cũng cần tuân theo một số quy tắc nhất định.
Biên dịch:
- Bước 1: Xem qua văn bản để hiểu các ý chính.
- Bước 2: Gạch dưới các từ chuyên ngành mới và tra từ điển.
- Bước 3: Đọc kỹ từng câu để dịch.
- Bước 4: Rà soát và chỉnh sửa lại bản dịch.
Phiên dịch:
- Bước 1: Trang bị kiến thức về lĩnh vực phiên dịch.
- Bước 2: Nghiên cứu tài liệu trước khi dịch.
- Bước 3: Chuẩn bị giấy bút để ghi chép.
- Bước 4: Tập trung lắng nghe, viết ra những từ quan trọng và dịch chúng.
Lưu ý: Đối với sinh viên chuyên ngành biên phiên dịch, chưa có nhiều kinh nghiệm, hãy học cách phân tích câu thật chậm, lắng nghe thật kỹ, nói ngoại ngữ một cách thụ động và tập phản xạ.
Kiến thức, kỹ năng cần thiết khi làm nghề dịch thuật
Nếu bạn đang có định hướng theo nghề dịch thuật thì cần biết các yêu cầu để làm tốt công việc dịch thuật là gì.
Thông thạo hai ngôn ngữ trở lên
Hai ngôn ngữ ở đây là ngôn ngữ gốc (ngôn ngữ của văn bản cần dịch) và ngôn ngữ đích (ngôn ngữ cần dịch của văn bản).
Chẳng hạn, khi cần dịch văn bản hoặc các tác phẩm từ Anh sang Việt, bạn cần thành thạo cả hai ngôn ngữ này, bao gồm tất cả các sắc thái tinh tế ngụ ý trong văn bản để cho ra các bản dịch hoàn toàn chính xác.
Song song với đó, bạn cũng cần có chuyên môn trong lĩnh vực bạn đang làm việc. Ví dụ, bạn là một biên dịch viên tiếng Anh và bạn đang dịch một cuốn sách y khoa. Để dịch cuốn sách đó, bạn phải có chút kiến thức về y học và thành thạo các từ tiếng Anh y tế.
Độ chính xác và chú ý đến từng chi tiết
Viết lại văn bản từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác là một hình thức nghệ thuật đòi hỏi sự chú ý đến từng chi tiết. Điều này sẽ giúp tránh các bạn dịch đầy lỗi về ngôn ngữ hoặc văn phong.
Kỹ năng tra cứu
Dù có giỏi ngoại ngữ đến đâu thì cũng có lúc rơi vào tình trạng “bí”, vì có nhiều từ bạn không biết. Kỹ năng tra cứu là rất quan trọng đối với người dịch. Với kỹ năng này, bạn có thể nắm bắt được những thông tin cần thiết. Đồng thời, bổ sung và nâng cao năng lực của bản thân. Ngoài từ điển, biên dịch viên hay phiên dịch viên còn có thể sử dụng các công cụ dịch thuật như: Transit, DejaVu, SDLX, Trados…
Kỹ năng làm việc nhóm
Dịch thuật không phải là công việc hoạt động một mình hay riêng lẻ. Trong thực tế, biên dịch viên hay phiên dịch viên thường phải làm việc theo nhóm. Nắm vững kỹ năng làm việc nhóm sẽ giúp bạn sắp xếp công việc hợp lý. Ngoài ra, bạn có thể khắc phục những khuyết điểm của mình và học hỏi thêm kinh nghiệm.
Ứng dụng công nghệ thông tin
Ngành dịch thuật rất cần công nghệ thông tin. Bạn sẽ cần phần mềm để xử lý văn bản, chỉnh sửa bản dịch, khôi phục bộ nhớ bản dịch… Vì vậy, năng lực sử dụng và cập nhật phần mềm CNTT phải luôn được nâng cao.
Những lí do bạn nên theo đuổi nghề dịch thuật
Hiểu được dịch thuật là làm gì, bạn có muốn theo đuổi ngành nghề này? Nếu bạn vẫn còn đang lưỡng lự thì những điều sau đây sẽ giúp bạn ra quyết định nhanh hơn.
Cơ hội khám phá tri thức mới
Ngôn ngữ được coi là bản chất quan trọng của văn hóa. Khi bạn hiểu và sử dụng một ngôn ngữ, bạn sẽ khám phá ra một nền văn hóa mới. Biên-phiên dịch viên có thể tìm hiểu nhiều lĩnh vực của đất nước mà họ quan tâm.
Ngoài ra, với công việc này, bạn có thể đi nhiều nơi, tiếp xúc với nhiều người ở nhiều quốc gia, làm việc trong các lĩnh vực khác nhau. Đây là cơ hội tuyệt vời để bạn tích lũy được nhiều kiến thức và kinh nghiệm.
Mở rộng mối quan hệ
Ngoài các mối quan hệ, gặp gỡ nhiều người làm việc trong nhiều lĩnh vực, bạn cũng sẽ có cơ hội gặp gỡ những người thành đạt và những người nổi tiếng. Nhờ đó, các mối quan hệ của bạn cũng mở rộng theo. Họ có thể là bạn bè, đồng nghiệp, đối tác hay thậm chí là người có thể giúp doanh nghiệp của bạn phát triển trong tương lai.
Đặc biệt, nếu bạn là một phiên dịch viên ngoại giao, bạn sẽ có cơ hội được gặp gỡ và làm việc với những nhân vật cấp cao của chính phủ.
Cơ hội việc làm rộng mở
Trong xu thế hội nhập giữa các quốc gia trên thế giới, Việt Nam cũng đẩy mạnh hợp tác, tham gia các tổ chức quốc tế, điều này tạo điều kiện mở rộng cơ hội việc làm cho đội ngũ phiên dịch, biên dịch.
Đối với công việc dịch thuật, càng có nhiều kinh nghiệm, bạn sẽ càng tiến xa hơn. Bạn có thể làm biên, phiên dịch tại các tổ chức quốc tế, công ty lữ hành, đài truyền hình, nhà xuất bản, công ty, doanh nghiệp đa quốc gia, văn phòng dịch thuật công chứng… Ngoài ra, Bộ Ngoại giao được coi là nơi tập trung những dịch thuật có trình độ và chuyên môn cao.
Thu nhập hấp dẫn
Mức lương trung bình của một phiên dịch viên vào khoảng 15 triệu đồng/tháng. Chưa kể biên phiên dịch trong các hội thảo, hội nghị với mức lương khoảng 200-400$/ngày. So với mặt bằng chung hiện nay, mức lương này là tương đối cao.
Hi vọng qua bài viết này bạn đã hiểu rõ hơn về dịch thuật là gì và các thông tin liên quan đến ngành dịch thuật. Mong rằng những điều hữu ích trên có thể hỗ trợ bạn trên con đường định hướng nghề nghiệp tương lai.
